سفرنامه نويسي ابزار تبلیغ و تبشیر مسیحیت

بيشتر مبلغان مسيحي، گزارش اقامت چند ساله خود در ايران و ديگر سرزمينهاي شرقي را به صورت سفرنامه نوشته و تنظيم كرده اند. اين اسناد تنها در حيطه امور تبليغي مبلغان مورد استفاده قرار نمي گيرند، بلكه يكي از مهم ترين منابع براي تحقيق و پژوهش در ادوار تاريخي جهان و ايران محسوب مي شوند.
سفرنامه هاي مبلغاني مانند سانسون (كتاب دو جلدي وقايع نگار كرمليت ها كه تاريخچه فعاليت مبلغان مذهبي كاتوليك در ايران را بر اساس يادداشتها و گزارش هاي آنان در حد فاصل قرون 17 و 18.م بيان مي كند)، نامه هاي بازن (پزشك مخصوص نادرشاه) و نامه هاي كشيشاني كه در حدّ فاصل دوره صفويه تا پايان دوران افشاريه در ايران اقامت داشتند، از جمله اين موارد هستند.
سفرنامه هاي مذكور، راهنماي مناسبي براي مبلغان تازه كار و داوطلب انجام امور تبليغي در سرزمينهاي شرقي مانند ايران بودند كه از اولين و مهم ترين آن ها مي توان به خاطرات و يادداشتهاي هنري مارتين اشاره كرد. اين يادداشتها ــ كه پس از مرگ هنري مارتين به گونه اي تصادفي به انگلستان رسيدند ــ را اعضاي انجمن تبليغي كليسا، چاپ و منتشر كردند.همچنين يادداشتهاي پيتر گوردون با عنوان بخشي از دفتر روزانه سفر در ايران در 1830.م، تاليفات جان كيتو با عناوين «نظري به دربار ايران با توجه به كاربرد كتاب مقدس» و «كشور و مردم ايران» و «شرح سفرهاي ژوزف ولف» در سه كتاب، آثار كلارا رايس با عناوين «ماري برد در ايران» و «زنان ايراني و رسوم آنها»، اثر ناپير مالكم (از مبلغان و معلمان انجمن تبليغي كليسا در يزد) با عنوان «پنج سال در يك شهر ايراني» و اثر اسقف لينتون كه سر پرسي سايكس مقدمه اي بر آن نوشته است، با عنوان «شرحهاي خلاصه ايراني» از اين جمله مي باشند.
فهرست برخي از انتشارات انجمن تبليغي كليسا درباره ايران را به شرح ذيل مي توان برشمرد: نامه هاي اسقف لينتون با عنوان «پيشرفت ايران»؛ «نظري اجمالي به ايران» درباره تاريخ، جغرافيا و رسوم متداول؛ «پزشكان در ايران» اثر اميلين استوارت كه شرح هيات پزشكي انجمن تبليغي كليسا در ايران را دربردارد؛ «ايران قديم و جديد»، اثر ويلسون كش؛ «گريه يك كودك»، گزارشي درباره قاليبافان كرمان كه يكي از پرستاران انجمن تبليغي كليسا نگاشته است؛ «كلوچه ايراني»، كتابي با جداول، بازي ها ، تصاوير و داستان هاي ايراني؛ «حسن پسر يك راهزن.»

گرچه عموماً مردم جماعتی از یهودیان را صهیونیست می‌شناسند و از جریان دومی در بین مسیحیان که به مراتب از صهیونیست‌های یهودی تندروتر و متعصب‌ترند بی‌خبرند. از میان جریان‌های اصلی کلیسای مسیحی، چهار جریان: «کاتولیک‌ها، ارتدوکس، پروتستان‌ها و ارامنه» از همه مشهورترند و جمعیت حدّاکثری از میان مسیحیان را به گرد خود آورده‌اند. در این میان، پروتستان‌ها که عموماً در انگلستان و آمریکا زندگی می‌کنند تعلّق خاطر عجیبی به بنی‌اسرائیل و یهودیان دارند.

از میان حدود چهارصد هزار کلیسای فعّال در آمریکا، بیش از 110 هزار کلیسا ⛪️ متعلّق به پروتستان‌هاست. البتّه آنها، به مدد هزاران شبکة رادیویی و تلویزیونی به صورت شبانه‌روزی وظیفة تهیه خوراک فرهنگی هواداران خود را بر عهده‌دارند. همینجا عرض کنم که جمعیت حدّاکثری مسیحیان ایالات متحده، پروتستان هستند. اگرچه تمامی فرق مسیحی به بازگشت دوم حضرت مسیح(ع) امیدوارند و منتظر امّا، در این میان، پروتستان‌ها به دلیل توجّه به دو موضوع و اصرار و ابرام بر آن دو بارزتر و شاخص‌تر هستند. یکی، موضوع آخرالزّمان و زمینه‌سازی برای ظهور حضرت مسیح(ع) است و دومی، تعلّق خاطر افراطی به بنی‌اسرائیل تا آنجا که آنها خود را خادم و خدمتگزار یهودیان می‌شناسند و حتّی معتقدند که همة برکات و نعمت‌ها و دارایی آمریکا را خداوند صدقة سر بنی‌اسرائیل به آنها داده است.

✡️ یکی از رازهای مهم سکوت و حتّی حمایت آمریکا از جنایات رژیم اشغال‌گر در فلسطین و غزه به همین موضوع برمی‌گردد. از قرن شانزدهم میلادی در اثر نفوذ تدریجی یهود در میان مسیحیان، جریان نهضت اصلاح دین یا همان پروتستانتیزم باعث بسته شدن نطفة جریان مسیحیان یهودی یا همان مسیحیان صهیونیستی شد.

 این جریان همواره بر این فرض پای می‌فشارد که حضرت مسیح(ع) برای بنی‌اسرائیل می‌آید و آن هم طیّ یک جنگ بزرگ اتمی خانمان‌سوز در فلسطین اشغالی. در صحرایی به نام هرمجدون، تا حالا ده‌ها فیلم سینمایی پرقدرت در غرب با موضوع و محتوای آرمگدون یعنی همان جنگ آخرالزّمانی ساخته شده است. در این فرض مردم جهان به دو گروه خیر و شر تقسیم می‌شوند. نیروهای خیر و نو همگی طرفدار صهیونیست‌ها و اشغال‌گرانند و نیروهای شر را مسلمانان و اعراب و مخالفان اسرائیل تشکیل می‌دهند.

از نظر آنها در جنگ آخرالزمانی آرمگدون، در آن صحرا دو نیروی بزرگ خیر و شر روبه‌روی هم قرار می‌گیرند و تمام نیروهای شر (یعنی مسلمانان و اعراب و همراهانشان) نیست و نابود می‌شوند و برای هزار سال حکومت به دست مسیحیان می‌افتد و در اثنای همین جنگ هم حضرت مسیح(ع) ظهور کرده و از مسیحیان حمایت می‌کند.

 از سوی دیگر می‌دانیم که این جماعت متعصّب از نیمه‌های دوم قرن بیستم و به تدریج وارد عرصة سیاست شدند و باعث شکل‌گیری جریان سیاسی ویژه‌ای در کاخ سفید گردیدند. جریانی که موفق شد برای مدت 8 سال آقای ژرژ دبلیو بوش را بر مسند قدرت بنشاند. تیم آقای بوش به شدت تحت تأثیر این آموزه بودند و وظیفة انجام مراسم تحلیف کاخ سفید، مشاورة به رئیس‌جمهور را هم عهده‌دار بودند و همواره تاکنون کمک‌های مالی و حمایتی عجیبی به رژیم اشغال‌گر داشته‌اند. مسیحیان صهیونیست به عنوان مسیحیان بنیادگرا، مسیحیان انجیلی و ایوانجلیست‌ها نیز شناخته می‌شوند و معتقدند که وظیفة دولت آمریکا زمینه‌سازی برای ظهور حضرت مسیح(ع) به روایت آنهاست که در این زمینه‌سازی، واقعة جنگ آرمگدون و قتل‌عام مسلمانان و اعراب از جایگاه خاصّی برخوردار است. شاید شنیده باشید که طیّ یکی دو دهة اخیر بارها برای تخریب بیت‌المقدّس و مسجدالاقصی اقدام کرده‌اند. تلاش آنها برای تخریب این مسجد از صهیونیست‌های یهودی بیشتر بود. آنها معتقدند با تخریب مسجدالاقصی و ساختن معبد مجهول و جعلی بنی‌اسرائیلی به جای آن می‌توان شاهد آرمگدون و ظهور حضرت مسیح شد.

 مبلّغان این جریان در تلاشند تا از طریق تبلیغات انجیلی جمع کثیری از مردم مسیحی و غیرمسیحی را جذب خود کنند. اگر بدانیم که ملکة انگلستان در رأس کلیسای پروتستان در انگلیس قرار دارد، در می‌یابیم که چرا آمریکا و انگلیس همواره از حامیان رژیم اشغال‌گر بوده و هستند.

 به هر صورت هر چه زمان بگذرد صف‌بندی‌ها دقیق‌تر می‌شود. از اینجا به بعد هر کس در هر کجای عالم وضع و موضع خودش را معلوم خواهد کرد. نکتة جالب اینجاست که اینها از ظهور مردی از نسل پیامبر آخرین از منطقة جزیرة‌العرب خبر دارند و از ظهورش بیمناک‌اند.

 هیچکدام از اناجیل چهارگانه به مسئله فدا اشاره ای نمی کنند.

 «متی» و «یوحنا» که هردو از شاگردان و رسولان مسیح بوده اند نه از فدا و نه از گناه نخستین هیچ نمی گویند، «مرقس» نیز که از شاگردان پطرس رسول بوده و انجیل خودرا برگزیده تعالیم او میدانسته به این آموزه توجهی ننموده در حالیکه خود مرقس از همراهان پولس به شمار می آید.

«لوقا» هم که در برخی از سفرهای پولس یار او بوده هیچ گزارشی از گناه اصلی و فدا نداده است.

 پرسشهایی از این دست، آموزه فدا را هر چه بیشتر با تردید همراه می سازد. آموزه ای که نه مسیح و نه هیچ یک از شاگردان او از آن سخن نگفته اند. این آموزه پیش از هرچیز زاییده تخیل پولس است

هميشه تعدد نشانه ضعف است،و خدا نمي تواند ضعيف باشد. بنابر اين فرض دو با فرض خدا بودن قابل جمع نيست. در براهين اثبات خدا گفته شده كه حتما ذات بی نيازی وجود دارد كه خالق و آفريننده جهان است، وقتي به ضعف و عجز خود نگاه می كنيم می يابيم كه ذاتی هست كه مانند ما ضعيف و ناتوان نيست و او ما را آفريده و نعمتهای فراوان به ما ارزانی داشته است، هيچ گاه ضعيف نمی توانند هستی بخش به جهان باشد. او بايد غني بالذات باشد يعني ذره اي ضعف و عجز در او راه نداشته باشد، چون ذره اي ضعف به معني آن است كه ذات او عين قدرت نيست چون در اين مورد قدرت از او جدا شده است. از آن طرف تعدد هميشه ملازم با ضعف ذاتی است،زيرا وقتی دو شخصيت باشند می پرسيم آيا شخصيت الف توان رويارويی و نفوذ و غلبه بر شخصيت ب را دارد يا خير؟ (دقت شود سوال از اين نيست كه آيا اين كار را مي كند يا خير، بلكه سوال از اين است كه آيا توان آن را دارد يا خير) اگر پاسخ مثبت باشد پس فرد ب ضعيف و ناتوان است،واگر جواب منفی باشد پس فرد الف ضعيف و ناتوان است. پس هيچ گاه نمی توان فرض كرد دو غنی باذات وجود داشته باشند.

قضایا یا کلی هستند و یا جزیی قضایای کلی وجود خارجی ندارند و وجودشان صرفا ذهنی است مانند مفهوم خانواده و پر واضح است خانواده صرفا به نسبت بین چند نفر گفته میشود و یک مفهوم ذهنی است و خودش وجودی خارجی ندارد.بلکه افرادی وجود دارند که نسبتی بینشان برقرار است و به آن نسبت خانواده گفته میشود نه به یک فرد خاص !. خدا یک مفهوم کلی و یا یک نسبت نیست بلکه خدا یک شخص است . الهيدانان مسيحي پدر را خدايي شخص‌وار مي‌دانند. آنان از ديرباز دربارة خدا از تعابير كاملاً شخصي استفاده مي‌كردند و خصايصي شخصی چون محبت و اراده به خدا نسبت میدهند. و از طرفی خدا واحد و بسیط است و خداوند نميتواند موجودي مرکب باشد زیرا مرکب برای وجود داشتن به اجزا خود نیاز دارد و اگر اجزاي مرکب را از آن بگيريم ديگر مرکب وجود نخواهد داشت مثلا يک ميز نياز به پايه و صفحه دارد و اگر پايه را از ميز بگيريم ديگر ميز نيست. و بديهي است که هيچ نوع نيازي در وجود خداوند راه ندارد. زيرا خدا بي نياز مطلق است و خداي نيازمند خدا نيست و اين امر، به معناى نفى ترکيب از خداوند است؛ زيرا موجود مرکب، به اجزاى خود محتاج است از آنرو که بنابراين با نفي نياز از خداوند متعال، توحيد ذاتى به معناى بساطت واجب تعالى اثبات مي شود. اضافه بر اين كه اجزاء وقتي اجزاء مي شوند كه حد و حدود خاصي داشته باشند، و موجودي كه مركب از تعدادي جز محدود است محدود خواهد بود، محدود نيز ضعيف بوده و نمي تواند خدا باشد.

تثلیث گرایان معتقدند خدا یک شخص است و در عین حال سه شخص است و هر شخص به تنهایی یک خدای کامل است نه بخشی از خدا .حال باید پرسید: چگونه ميتوان امر يگانهاي را در همان حال كه يكي است، سه تا دانست و يا در همان حال كه سه تا است، يكي پنداشت. در قواعد ریاضی ميخوانيم که حاصل جمع 1+1+1 برابر با 3 است؛ اما در تثليث گفته ميشود: 1+1+1=1. به عبارت دیگر تثلیث گرایان معتقدند خداوند یک شخص است و در عین حال معتقدند خداوند سه شخص است

ذات خداوند متعال، از هر جهت نامتناهی و دارای تمامی کمالات است. وجود او، از هر جهت نامحدود است. کمالی نيست که دارا نباشد. او محدود به هيچ حد و مرز خاصي نيست. او فوق زمان و مکان است. و فرض دو وجود نامتناهی كه در يك رتبه و هم عرض هم باشند محال است. زير تعدد نياز به مرز و حد دارد هميشه بايد ما به الامتيازی وجود داشته باشد تا «دو تا» بودنِ تصور شود، زيرا اجتماع مثلين محال است، يعنی بايد وجود خدای الف محدود به حدی شود تا از آن حد به بعد وجود خدای ب تحقق پيدا كند. و اگر "الف" عینا همان چیزی باشد که "ب" هست این ها دو خدا نیستند بلکه صرفا دو نام برای یک وجود میباشند . بنا بر اين هميشه ملاك تعدد محدوديت است. و از انجا كه خدا يعنی ذاتی كه محدود به هيچ قيد و حدی نيست بنا بر اين فرض تعدد در خدا ممتنع است. همان گونه كه اگر جهان نامحدودی داشته باشيم، بحث از وجود جهان ديگر، نامعقول و نامفروض است؛ زيرا آن جهان ديگر، يا عين اين جهان و يا جزيی از آن خواهد بود.  بنا بر این محال است در آنِ واحد، دو موجود نامحدود وجود داشته باشند؛ زیرا نامحدود دانستن هر یک، مستلزم محدود بودن دیگری است. با توجه به این مطلب، اگر اقنوم اولِ تثليث، یک خدای کامل و نامحدود است، اقنوم دوم نميتواند اينچنين باشد؛ زيرا وجود دو اقنوم نامتناهی ، عقلاً محال است . به عبارتی دیگر در تثلیث می خوانیم : هر شخص کاملا خداست + خدا نامحدود است = هر شخص کاملا نامحدود است. در نتیجه سه وجود متمایز  و نامحدود وجود خواهد داشت، در حالی که وجود بیش از یک نامحدود، محال بوده و در حقیقت خُلفِ نامحدود بودنِ آن است.

پرفسور آرتور آربری، دانشمند و خاور شناس انگلیسی (1905-1969م) 

زمانی که به پایان ترجمه ی قرآن نزدیک می شدم، سخت در پریشانی به سر می بردم، اما در طول ایام پریشانی، قرآن نویسنده را چنان آرامشی می بخشید و چنان حفظ می کرد که برای همیشه رهین منتشر گردید.

از این جهت، من سپاس خود را به آن قدرتی که به بشر الهام نمود و به آن پیامبری که نخستین بار این صحیفه را ابلاغ کرد،تقدیم می دارم.

…. در تمام این مدت که وظیفه مطلوب خود را انجام می دهم خاطرات آن شب های رمضان را به یاد می آورم؛ آن هنگامی که در ایوان خانه ی جزیره مانند خود نشسته بودم در حالی که شیفته و فریفته الحان خوش قرآن شیخ ریش سفید همسایه بودم که با لذت زیاد و اشتیاق تمام برای مؤمنان و پرهیز گاران  قرآن تلاوت می کرد و من در حالی که دیانت اسلام ندارم، قرآن را خواندم تا آن را درک کنم و به تلاوت آن گوش دادم تا مجذوب آهنگ های نافذ و مرتعش کننده اش شوم و تحت تأثیر آهنگ هایش قرار گیرم و با همان کیفیت که مؤمنان نخستین و واقعی داشتند نزدیک گردم تا آن را بفهمم.

در برابر آن زحمات، این نعمت عظیمی که درک قرآن است برایم حاصل شد، لذا این اثر ناقص – یعنی ترجمه خود را به یاد آن خاطرات رویا انگیز شب های مصر اهدا می کنم.

ترجمه تصویری و تفسیری آهنگین سوره فاتحه و توحید، بی آزار شیرازی، ص22

دکتر مارکس، دانشمند انگلیسی (1818-1883م)

 قرآن، شامل پیام های خدایی است که در تمام کتب مقدس عموما” بای جمیع ملل آمده و آن از جمله مسائلی است : که فکر و اندیشه خداشناسی و یگانه پرستی را تأیید نموده، وحدانیت مصدری را تثبیت می کند که راهنمایان بشر و معلمان بزرگ تعلیمات خود را از آن فرا گرفته اند و از آن استمداد می جویند.

در قرآن آیاتی موجود است که اختصاص به طلب علم و دانش و تفکر و بحث و تدریس دارد و چاره ای جز اعتراف ندارم که این کتاب محکم بسیاری از اشتباهات بشر را تصحیح کرد.

دکتر جرینه، هنگامی که علت مسلمان شدن او را سؤال کردند، پاسخ داد:

” من در تمام آیات قرآنی که در زمینه ی علوم طبیعی و بهداشتی و طبی بود مطالعه کردم و آن ها را به خوبی فهمیدم و با علوم جدید منطبق دیدم از این رو مسلمان شدم؛ زیرا یقین کردم که محمد (ص) متجاوز از هزار سال پیش بدون این که معلم بشری داشته باشد، حق را بیان کرده است اگر هر عالمی آیات مربوط به علم خود را در قرآن مطالعه کند و خود را از غرض دور نگه دارد، بدون تردید مانند من مسلمان خواهد شد .
ویزگی هایی از قرآن مجید،ص115